Nieuwsbrief

Nieuwsbrief nummer 04    januari 2025

===========================================================================================

1 UIT HET BESTUUR

Tijdens de algemene ledenvergadering in april j.l. trad de secretaris Vic van Doren terug. Na 5 jaar zich te hebben ingezet bedankte de Mozartkring hem voor zijn werk.

Kort daarna meldde zich Hans Terra voor deze functie. Helaas moest hij deze al na een half jaar om persoonlijke redenen neerleggen. Gelukkig blijft hij wel actief voor de Nieuwsbrief en de commissie PR.

Inmiddels heeft zich een ander lid gemeld om de functie van secretaris op zich te nemen. Het is John van Zuidam, die ook al ruime ervaring heeft als bestuurslid, ook op muziekgebied. We mochten hem tijdens het laatste concert in november verwelkomen.

Onze programma- en concertmanager Piet Eerden werd vanwege zijn onafgebroken inzet voor de Mozartkring gedurende de afgelopen 10 jaar in het zonnetje gezet. Hij en zijn vrouw Ria kregen een warm applaus. Een aangename verrassing was een bloemenhulde van een anoniem lid voor onze bestuurs- en commissieleden.

Inmiddels is de nieuwe jaarbrochure klaar en voor zover die niet door u is meegenomen tijdens het laatste concert zal u die worden toegestuurd.

Zoals gebruikelijk wordt u verzocht de contributie voor het nieuwe jaar tijdig te voldoen, zodat uw lidmaatschapskaart kan worden geactiveerd. Doe dit voordat het volgende concert plaats vindt.

Het nieuwe jaarprogramma staat op onze website www.mozartkring.nl. De website is geheel vernieuwd, met o.a. de mogelijkheid om online kaarten te kunnen kopen.

Naast de jaarbrochure is er ook een flyer aangemaakt in een grote oplage, bedoeld om op allerlei locaties, zoals kerken, schouwburgen en bibliotheken neer te leggen. Ook bij muziekuitvoeringen kunnen ze worden verspreid. Want we hebben nieuwe leden nodig, nu we onder de 300 zijn gezakt. Onze naamsbekendheid is nog te gering en daar gaat de PR commissie zich intensief mee bezig houden.

Inmiddels bestaat onze vereniging 35 jaar en hebben we gelukkig een trouw publiek. Zonder twijfel zal ons mooie programma voor 2025 nieuwe leden aantrekken. U kunt daar als lid aan mee werken door uw vrienden en kennissen te informeren.

Het bestuur wenst u een heel voorspoedig en gezond 2025 en hoopt u regelmatig bij de concerten te mogen begroeten.

2 EEN TERUGBLIK OP HET CONCERT OP ZONDAG 24 NOVEMBER IN BEEK-UBBERGEN DOOR HET LORELEI  PIANOTRIO

Ruim 200 bezoekers genoten van een boeiend programma, met verve vertolkt door het jeugdige Lorelei pianotrio.

Mozart en Schubert “omsloten” 20ste eeuwse muziek. Voor sommigen was de Phoenix die uit zijn as verrijst even wennen, anderen reageerden heel enthousiast op het nieuwe geluid. En hoe boeiend was het de muziek van de 16jarige Shostakovich te leren kennen.

Om u in de gelegenheid te stellen het programma nog eens c.q. als nog te beluisteren en te bekijken, staat hieronder het programma, inclusief de koppelingen naar youtube.

Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791

Pianotrio nr 6 g groot KV 564

Luistert u naar een pakkende uitvoering

door Sol Gabetta, Isabelle Faust, Kristian Bezuidenhout live

https://www.youtube.com/watch?v=oOEuVtr8sF0

Kelly-Marie Murphy

Give me Phoenix Wings to Fly pianotrio (1997) duur 13 minuten

Luistert u naar een ragfijne, tintelende uitvoering

door het Herbert Trio

https://www.youtube.com/watch?v=utmlVlMqsUo duur 13.30

Dmitry Shostakovich 1906-1975

Pianotrio nr 1 c klein opus 8 (1923) duur ca. 13 minuten

Luistert u naar een gedreven uitvoering

met Janine Janssen

https://www.youtube.com/watch?v=CCsgygEWtHY 13.00 live beelden

https://www.youtube.com/watch?v=miI0WMDh11c 13.00 dezelfde uitvoerenden nu met partituur

Franz Schubert 1797-1828

Pianotrio nr 2 es groot Deutsch 929  opus 100

Luistert u naar een opname

door het Trio Wanderer

https://www.youtube.com/watch?v=5loanKuuYq4 partituur

en door Isabelle Faust, Sol Gabetta, Kristian Bezuidenhout

https://www.youtube.com/watch?v=yFyv7c1XyYU live

3 HET KOMENDE CONCERT VAN ZONDAG 26 JANUARI IN BOXMEER

Hieronder wordt het hele programma gepresenteerd, inclusief de toelichtingen die in het programmaboekje zullen worden afgedrukt. U kunt zich op deze manier al voorbereiden op het komende concert.

Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791

KV 478 pianokwartet nr 1 g klein (1785)

Het pianokwartet nr 1 in g klein (twee mollen) KV 478 wordt beschouwd als de eerste belangrijke compositie voor  de combinatie viool, altviool, cello en piano uit de muziekgeschiedenis. In 1785 kreeg  Mozart van Weense muziekuitgever Franz Anton Hoffmeister het verzoek drie kwartetten voor deze bezetting schrijven. Mozart componeerde prompt het eerste kwartet in g klein, gedateerd  Wenen 16 oktober 1785. Hoffmeister publiceerde het wel, maar eigenlijk vond hij het resultaat veel te moeilijk voor amateurs. Hij ontsloeg daarom Mozart van de verplichting de set van drie te voltooien. Hoffmeister zag zich bevestigd in zijn oordeel door een recensie in het Journal des Luxus und der Moden, gepubliceerd in Weimar in 1788. In het artikel werd Mozart uitbundig geprezen om dit werk, maar de schrijver had moeite met de pogingen van amateurs om het naar behoren uit voeren. “Iedereen zat te gapen van verveling bij het onbegrijpelijk gebroddel van de vier instrumentalisten, die nog geen vier maten achter elkaar bij elkaar bleven. ………. Wat een verschil zou het maken wanneer dit wijd en zijd aangeprezen werk zou worden uitgevoerd met de grootst mogelijke accuratesse door vier begaafde musici die het zorgvuldig hadden ingestudeerd.”    Waarvan acte, beste concertbezoekers!

Wat het gebruik van de piano betreft: in de tijd dat het kwartet werd gepubliceerd was het clavecimbel nog heel gangbaar, naast het opkomend gebruik van de fortepiano / piano forte. Oorspronkelijk werd het kwartet gepubliceerd onder de titel “Quatuor pour le clavecin ou Forte Piano, Violon, Tallie et Basse.” Stilistische eigenschappen van de pianopartij wijzen er volgens musicologen op dat Mozart bewust de Weense fortepiano op het oog had.

Overigens ging Mozart niet bij de pakken neerzitten, want hij componeerde een tweede pianokwartet, in Es groot, KV 493, gedateerd Wenen 3 juni 1786. Het jaar daarop werd het  uitgegeven in Wenen als opus 13. Overigens niet door Hoffmeister, maar door de concurrent Artaria. Tot een derde kwartet is het niet meer gekomen.

Je kunt de beide pianokwartetten terecht beschouwen als verkapte pianoconcerten. De stukken (en ook de vijf “rijpe” pianotrio’s, waarvan we er één konden beluisteren in het concert van 21 november in Beek) werden gecomponeerd in een periode dat de belangstelling voor de instrumentale muziek van Mozart tanende was.

Het kwartet heeft drie delen. Het eerste deel, een Allegro, 4/4 maat, opent met een markant, wat zwaarmoedig dalend motief. Die zwaarmoedigheid wordt  wat verlicht door een tweede thema, dat het zangerige element inbrengt. Het hoofdmotief blijft evenwel  dit eerste deel (duur ongeveer 14 minuten) domineren. In het tweede deel – Andante, Bes groot, 3/8 maat – voert de piano de luisteraar uit het donker naar een lichte, innige helderheid. De piano neemt het voortouw met een wiegende melodie, omspeeld door de individuele strijkers met guirlandes van 32ste noten in steeds wisselende ligging. Het derde deel – allegro moderato, 4/4 maat alla breve (= in tweeën geteld) – staat veelbetekenend in g groot, alsof Mozart de muizenissen van het eerste deel lijkt te willen vergeten. Bovendien kiest hij voor de rondo-vorm, wat betekent dat het speelse thema op gezette tijden terugkeert. De pianist(e) kan zich uitleven in een briljante partij. Toch steekt ook in dit blijmoedige deel af en toe de melancholie haar kop op. Een lach en een  glimlach.

Luistert u naar de onderstaande uitvoering door Alina Pogostkina, Veronika Hagen,  Mischa Meyer, Jérôme Ducros

https://www.youtube.com/watch?v=FpK1tjbeeA0

Wolfgang Amadeus Mozart

Duo altviool viool nr 2 bes groot KV 424 1783

De twee duo’s voor viool en altviool KV 423 en 424 behoren tot de onbekendste, maar charmantste rijpe kamermuziekwerken van Mozart. Waarschijnlijk werden ze tussen juli en oktober 1783 gecomponeerd in Salzburg. Op 17 juni 1783 was in Wenen het eerste kind van Wolfgang en Constanze geboren, Raimond Leopold, vernoemd naar zijn opa. Vader Leopold had zijn schoondochter nog nooit ontmoet,  want het bezoek van het echtpaar werd om allerlei redenen steeds uitgesteld – tot misnoegen van Leopold. Uiteindelijk vertrokken Wolfgang en Constanze toch naar Salzburg, met achterlating van de baby in Wenen – waar het kind op 19 augustus overleed. Uit de correspondentie uit die tijd kan worden opgemaakt dat het geen gelukkige maanden waren voor het echtpaar.

Uit deze periode stammen – nemen musicologen aan – de beide duo’s. Mozart zou ze hebben geschreven om zijn collega Michael Haydn (de jongere broer van Joseph) te hulp te komen. Deze kon een opdracht van aartsbisschop Colloredo van Salzburg (le bête noir van Mozart) om een set van zes duetten te componeren niet op tijd afronden. Waarschijnlijk sprong Mozart voor deze gelegenheid bij. De officiële werkenlijst van Michael Haydn vermeldt vier duo’s voor viool en altviool.

Mozarts tweede duo, KV 424, dat u vanmiddag hoort, heeft drie delen en vertoont kenmerken van een driedelige sonate. Een adagio van negen maten, in 4/4 maat, gaat vooraf aan een levendig allegro, in 3/4 maat. De eerste helft van dit allegro (de expositie) wordt herhaald, in de tweede helft volgt de doorwerking van het thematische materiaal, afgesloten door de reprise van de expositie en een kort coda.  Kortom: dit deel vertoont alle kenmerken van de zogenaamde sonatevorm. Het tweede deel, een kort andante cantabile – de naam zegt het al: een zangerige gaande beweging – wekt associaties op met een lied. Door het gebruik van dubbelgrepen in de altpartij wordt een driestemmigheid gesuggereerd. Het derde deel: andante grazioso, 4/4 maat alla breve (in tweeën geteld), bestaat uit een thema met zes variaties. Het thema is een en al eenvoud en gratie. De zes variaties echter “versluieren”  het thema dusdanig, dat de indruk ontstaat van een spontane exercitie rond ritme, tempo, figuratie, gebroken akkoorden, loopjes. toonladders. Het doet een beetje denken aan de manier waarop jazz-musici improviseren op een akkoordschema. De vijfde variatie tendeert naar mineur en vormt een rustpunt na het voorafgaande. De zesde variatie valt in twee delen uiteen. De tempoaanduidingen zijn achtereenvolgens allegretto en allegro, de maatsoort 4/4 en 3/8. Daarmee krijgt het duo een wervellende finale.

Luistert u naar de onderstaande uitvoering door Paul Huang Richard O’Neill

https://www.youtube.com/watch?v=9RuyM6c4G3M 21.00

Antonin Dvorak 1841-1904

Pianokwartet nr 2 es groot opus 87

Antonin Dvorak groeide op in een groot gezin als oudste van acht kinderen. Zijn vader dreef een eenvoudige kroeg, annex slagerij. Vader was muzikaal en trad op als professionele cytherspeler.  Al vroeg vermaakte Antonin de bezoekers van het café met zijn vioolspel. Op de lagere school was hij een goede leerling. Voor vervolgonderwijs verhuisde hij naar een oom in Zlonice om daar Duits, de officiële taal binnen het rijk, te leren. Daar kreeg hij ook grondig muziekonderwijs: piano, orgel, basso continuo en altviool. Met 16 jaar jaar stond zijn muzikaal talent onomstotelijk vast. In 1857 werd hij ingeschreven als leerling aan de Praagse orgelschool, waar hij twee jaar later het diploma behaalde als organist en muziekdocent. In zijn levensonderhoud voorzag hij o.a. door viool en altviool te spelen in het dansorkest van Karel Komzak sr. , de “Praagse Johann Strauss”. In 1862 werd hij altviolist aan de Praagse opera. De composities die in die jaren ontstonden werden door hem vernietigd; alleen een symfonie uit 1865, bijgenaamd De klokken van Zlonice, werd gespaard. In 1872 werd hij op slag beroemd in Praag door een patriottisch getinte hymne voor een koor  van 300 zangers en orkest De Erven van de Witte Berg.

In 1873 trad hij in het huwelijk. Het was een zeer goed huwelijk, maar verdriet werd het echtpaar niet bespaard: de eerste drie kinderen overleden op zeer jonge leeftijd. De zes kinderen die volgden was een beter lot beschoren. Zijn oudste dochter, Otylie trouwde in 1897 met een leerling van Dvorak, Josef Suk, die zich ontwikkelde tot een van de belangrijkste Tjechische componisten.

In dat zelfde jaar werd Dvorak ook buiten Praag beroemd, toen zijn symfonie in Es groot onderscheiden werd met een Oostenrijkse staatsprijs. In de jury had Johannes Brahms zitting, die het grote talent van Dvorak onderkende. Hij introduceerde hem bij zijn uitgever Simrock. Een andere bewonderaar was de dirigent Hans von Bülow, die zich intensief ging inzetten voor het symfonische werk van Dvorak. Tot zijn internationale roem droegen de Slavische Dansen voor piano vierhandig bij. De eerste bundel van 1878 werd een commercieel succes en vroeg om meer! Zijn uitgever, Simrock, zette hem aan tot het componeren van een tweede bundel (1888). De negen concertreizen die Dvorak naar Engeland maakte getuigen van het enthousiasme dat zijn muziek daar opwekte. Een eredoctoraat in Cambridge viel hem ten deel. Ook werd hij benoemd tot hoogleraar en later tot directeur van het conservatorium in Praag en ontving een eredoctoraat van de Praagse universiteit. Tussen 1892 en 1895 was hij directeur van het conservatorium van New York. De schatrijke filantrope Jeanette Thurber – de stichtster van het conservatorium! – wist met een destijds exorbitant hoog jaarsalaris van 15.000 dollar Dvorak binnen te halen. Hij  had als opdracht de Amerikaanse muziek te verrijken door daarin het volkse idioom te introduceren van de oorspronkelijke bewoners van Amerika en van de Afro-Amerikaanse muziek, zoals hij dat had gedaan met het Tsjechische idioom in zijn eigen muziek. In Amerika ontstonden onder andere de symfonie Uit de nieuwe wereld, zijn “Amerikaanse” strijkkwartet, zijn beroemde Celloconcert opus 104.

Na zijn terugkeer uit Amerika schreef hij o.a. nog zijn beroemdste opera, Rusalka, en twee strijkkwartetten. Dvorak overleed op 1 mei 1904 aan een zware griep. Hij ligt begraven op de beroemde, historisch beladen begraafplaats Vyšehrad.

Dvorak componeerde twee kwartetten voor de bezetting viool, altviool, cello, piano. Het eerste kwartet stamt uit 1875. Met zijn levendige eerste deel, het direct aansprekende tweede deel met zijn thema en variaties, afgesloten door een vrolijk en afwisselend Allegro scherzando, viel het onmiddellijk in de smaak. Het was namelijk ook voor amateurs goed speelbaar. Dvoraks uitgever, Simrock, schreef naar aanleiding van het succes met enige regelmaat “Ik zou heel graag nog een pianokwartet ontvangen, zoals u al een tijd geleden ten langen leste beloofde. Wel? Hoe staat het er mee?” Uiteindelijk ging Dvorak aan de slag. Hij schreef het werk in de maanden juli-augustus 1889 in zijn zomerhuis in Vysoká.

Het kwartet wordt beschouwd als nog persoonlijker, nog rijker aan ideeën, nog effectvoller in zijn uitwerking op de luisteraars dan zijn eerste pianokwartet. Het kreeg het opusnummer 87 en staat in es groot, drie mollen, een onder kamermusici gewilde toonsoort. Het eerste deel  heeft de tempoaanduiding meegekregen: Allegro con fuoco (met vuur), 4/4 maat. Het opent met een unisono gespeeld markant hoofdthema, dat vooruit wijst naar een bewogen en krachtige doorwerking. Tijdens de expositie krijgt het markante thema een tedere, zangerige tegenmelodie.  Het motief van de vier noten uit het hoofdthema blijft evenwel de overhand houden.   Tegen het einde klinkt nog een dromerige, terughoudende akkoordenpassage. Dan  sluit het hoofdmotief unisono het eerste deel af. Het tweede deel is een gevoelig Lento (zeer langzaam), 4/4 maat. De vorm is heel vrij, een melodie is nauwelijks te ontwaren, er is eerder sprake van een variatie in stemmingen, met soms stevige contrasten. Als derde deel klinkt een sierlijke dans (allegro moderato grazioso, 3/4 maat). De melodie kleurt regelmatig naar mineur. Een speels tussendeel, met ritmische verrassingen en verwijzingen naar de volksmuziek, onderbreekt het dansgedeelte. Maar de dans keert weer terug, compleet met de wat melancholieke mineur-sfeer. Het derde deel vertoont hiermee een duidelijke A-B-A structuur. In het vierde deel, Finale, allegro ma non troppo, 4/4 alla breve,  wordt de krachtige sfeer van het  eerste deel weer opgeroepen. Het geheel is echter veel opzwepender. Deze energieke sfeer wordt tot het einde toe door allerlei dynamische schakeringen en door  vernuftig spel met de bewegelijke motiefjes in stand gehouden. Het einde is klankrijk, bijna orkestraal gedacht.

Luistert u naar de onderstaande uitvoering door het Dvorak Pianokwartet

https://www.youtube.com/watch?v=dbcTkSynf4A 33.00

4 EEN VERSLAG UIT SALZBURG

In de vorige nieuwbrief werd melding gemaakt van de recente ontdekking van een nieuw werk van de nog jonge Mozart. Het stuk werd gepresenteerd tijdens een bijeenkomst te Salzburg, die in het licht stond van de publicatie van de gereviseerde editie van de Köchelverzeichnis. Ik liet het bericht uit de Gelderland vergezeld gaan van een linkje naar youtube, waar het stuk op een spontane manier werd gespeeld door een trio van amateurs. Hieronder heb ik nog even pro memorie de link afgedrukt.

https://www.youtube.com/watch?v=QVpJtVG0YR0

Ons verenigingslid Bernard Sijm was aanwezig op deze bijeenkomst in Salzburg. Op basis van zijn geschreven verslag geef  ik enkele muzikale momenten weer.

De  ochtend werd geopend met een bewerking van een stuk voor clavecimbel, geschreven door de jonge Mozart, opgenomen in de Köchelverzeichnis onder KV 636. De bewerking betreft de toevoeging van twee violen en een cello door de musicoloog Robert Levin. Men treft de clavecimbel-compositie aan in een muziekboek van Nannerl, het oudere zusje van Wolfgang. Het is duidelijk het technisch meest veeleisende stuk uit het boek. Het notenschrift verraadt de hand van vader Leopold, die ook enkele correcties heeft aangebracht. Musicologen houden het er op dat de compositie zelf van de hand van de jonge Mozart is.

Door de onderstaande link te openen kunt u een opname beluisteren zoals die gepubliceerd wordt op de website van het Mozarteum (zonder de toevoeging van de twee violen en de cello).

https://kv.mozarteum.at/en/work/molto-allegro-in-g-9771

Daarna werd de nieuwe uitgave van de Köchelverzeichnis ten doop gehouden. Het zou in het kader van deze nieuwsbrief te ver gaan hier in details te treden. Het belangrijkste is dat er voor een indeling is gekozen waarin de “echte” werken van Mozart in het hoofddeel staan, met alle relevantie gegevens over die werken. In een aantal aanhangsels zijn diverse categorieën verwerkt, bij voorbeeld de transcripties die Mozart maakte van werken andere componisten, zoals Johann Sebastian Bach en Händel.

Als intermezzo werd de sonate voor clavecimbel met begeleiding van viool KV 630 gespeeld. Mogelijk is het ontstaan tijdens de concertreis in 1764-1765, die de Mozarts ook naar Londen bracht. Het werk is bewaard gebleven in een wat latere druk (Londen 1777). Door op onderstaande link te klikken komt u op de site van het Mozarteum. Helaas staat daar geen luisterfragment.

https://kv.mozarteum.at/en/work/sonata-in-d-for-clavier-and-violin-9796

De uitvoering van KV 648 tenslotte, in de vorm van een strijktrio, gold als een wereldpremière. KV 648 was al opgenomen in de Verzeichnis als een “Serenade voor twee violen en basso continuo”; dat wil zeggen twee violen, cello en een toetsinstrument . De opzienbarende ontdekking betreft de vondst in een bibliotheek te Leipzig van de versie het werk in de bezetting van twee violen en een cello (dus zonder toetsinstrument). De vondst bevestigt een vermoeden dat al langer bestond. Op de website van het Mozarteum valt te lezen: Het lijkt mogelijk dat de compositie KV 648 identiek is aan de verloren gegane Cassation in C groot KV 653 of de eveneens verloren gegane Kleine Nachtmusik KV 41g.

Het stuk bestaat uit zeven delen. Op de site van het Mozarteum is alleen het eerste deel te beluisteren, de mars, in de nieuwe versie voor drie strijkers.. Eine ganz kleine Nachtmusik!

https://kv.mozarteum.at/en/work/serenade-in-c-for-2-violins-and-basso-11871

Maar luistert u ook eens naar de live uitvoering van alle deeltjes.

Door een Nederlands strijktrio op periode-instrumenten, bestaande uit:

Cecilia Bernardini – violin (Nicolò Amati, 1643)

Matthea de Muynck – violin (Johannes Cuijpers, 1803)

Marcus van den Munckhof – cello (Egidius Snoeck, ca. 1710)

https://www.youtube.com/watch?v=zAa9JhqHgek

0:00 – 1. Marche

2:36 – 2. Allegro

5:02 – 3. Menuet – Trio

6:58 – 4. Polonese

7:53 – 5. Adagio

10:18 – 6. Menuet – Trio

12:06 – 7. Allegro – Finale

5 EEN MEDAILLE VOOR ELEONORE PAMEIJER, BESCHERMVROUWE VAN DE MOZART(K)RING

Hier onder treft u een citaat aan uit een mailbericht van NPO Klassiek. Eleonore Pameijer was jarenlang beschermvrouwe van de Mozart(k)ring.

Burgemeester Femke Halsema heeft zaterdag 30 november de Frans Banninck Cocqpenning van de stad Amsterdam uitgereikt aan fluitist Eleonore Pameijer. Zij krijgt de onderscheiding voor haar grote inzet voor muziek van Joodse componisten die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd en vermoord. Amsterdam.

Eleonore Pameijer zet zich al meer dan 40 jaar in voor vervolgde componisten. Zij was in 1996 één van de oprichters van de Leo Smit Stichting. Dankzij die stichting kregen meer dan 40 Joodse componisten weer een stem. Hun muziek werd uit de vergetelheid gehaald en weer uitgevoerd. Eleonore Pameijer deed onderzoek naar deze componisten, door in persoonlijke archieven te duiken. Ze bracht de muziek    van Joodse componisten weer onder de aandacht van het publiek.

De Frans Banninck Cocqpenning wordt toegekend aan personen die zich meer dan 12 jaar op sociaal, cultureel, maatschappelijk of economisch gebied verdienstelijk hebben gemaakt voor de stad Amsterdam.

Door te klikken op de onderstaande link kunt u luisteren en kijken naar een optreden van Eleonore Pameijer fluit en Irene Maessen zang. Zij voeren het Joodse Kaddish uit in de synagoge van Groningen.

https://www.youtube.com/watch?v=o0vXaLcfDKs

6 DE QUIZVRAAG

In de vorige nieuwsbrief werd gevraagd: Hoe luidt de naam van de vrouwelijke hoofdpersoon uit Mozarts dramatische oratorium Betulia liberata?

Als toelichting schreef ik: Op de terugreis naar Salzburg, na zijn eerste, langdurige verblijf in Italië, schreef Mozart (15 jaar oud) in de maanden maart t/m juli zijn Azione sacra (oratorium) Betulia liberata, op een libretto van Metastasio, in opdracht van Giuseppe Ximenez prins van Aragon. Het werk – dit terzijde – is tijdens het leven van Mozart nooit uitgevoerd!

Het antwoord op de vraag is: Judith.

In het Oude Testament staat het verhaal hoe de jonge, mooie weduwe Judith, samen met een dienares, zich aandient als “overloopster” bij Holofernes, de aanvoerder van het Assyrische leger, dat de stad Betulia belegert. Holofernes raakt gecharmeerd van haar. Hij nodigt haar uit in zijn tent voor een gelag en probeert haar te verleiden.Door drank overmand valt hij in slaap. Judit onthoofdt hem.

Wilt u kennismaken met dit oratorium, open dan een van de onderstaande documenten.

Een gedramatiseerde versie (als een opera op toneel gebracht) en een concertante uitvoering.

https://www.youtube.com/watch?v=rGw1WT7GT_o live Muti Ravenna Italiaans ondertiteld

Een concertante uitvoering.

https://www.youtube.com/watch?v=5oTz80T6tLw salzburg 2006 live concertant deel 1 ondertiteld

https://www.youtube.com/watch?v=6L6ESxejz_c salzburg 2006 concertant deel 2 ondertiteld

De nieuwe vraag luidt: Wat betekent das Bäsle?

Tijdens zijn reis naar Parijs, samen met zijn moeder, bleef de 21 jarige Wolfgang enige tijd hangen in het gezin van zijn oom Franz Alois in Augsburg (de geboorteplaats van Mozarts vader, Leopold). Gezien zijn schriftelijke uitlatingen moet Wolfgang gecharmeerd geweest zijn van zijn 19 jarig nichtje  Maria Anna Thekla (roepnaam Marianne). Zijn brieven aan haar vertonen vaak een nogal scabreuze inhoud. Deze tien brieven worden in musicologische kringen aangeduid als de  Bäsle-brieven.

7 MUSIC FOR A WHILE

Voor een stil moment, aan het begin van een nieuw jaar.

Franz Schubert Litanei auf das Fest Allerseelen

https://www.youtube.com/watch?v=NrqIEwQhRMo Dietrich Fischer Dieskau Moore

https://www.youtube.com/watch?v=ceAIz8Pq08I cello piano

https://www.youtube.com/watch?v=R2XwsAw8xy8 strijkers

https://www.youtube.com/watch?v=k9hRGtuaZrg bewerking piano franz liszt

Ruh’n in Frieden alle Seelen,

Die vollbracht ein banges Quälen,

Die vollendet süßen Traum,

Lebenssatt, geboren kaum,

Aus der Welt hinüberschieden:

Alle Seelen ruhn in Frieden!

Und die nie der Sonne lachten,

Unterm Mond auf Dornen wachten,

Gott, in reinen Himmelslicht,

Einst zu sehn von Angesicht:

Alle die von hinnen schieden,

Alle Seelen ruhn in Frieden!

Johann Georg Jacobi (1740-1814)

Wilt u reageren op de rubriek MUSIC FOR A WHILE, bij voorbeeld met een voorstel tot plaatsing op deze plek van een stuk muziek, dat u boeit of persoonlijke herinneringen oproept, stuur dan een mail aan mij, hansterra@kpnmail.nl  (redacteur van de nieuwsbrief). Dan geeft ik het een plekje (desgewenst anoniem) in de Nieuwsbrief..

8 LEZERS-REACTIES

Voor reacties uwerzijds op de programmering van de concerten, de rondom-activiteiten, de nieuwsbrief, kortom alles wat de Mozartkring betreft. Laat het weten. Het bestuur staat er voor open. Een mailtje aan hansterra@kpnmail.nl (redacteur van de nieuwsbrief) zal worden gelezen en beantwoord.